Không hy sinh môi trường để tăng trưởng bằng mọi giá

Thưa ông, mặc dù đã tăng cường quản lý nhưng lĩnh vực môi trường gần đây vẫn còn không ít điểm nóng. Có doanh nghiệp, như trường hợp Công ty thuộc da Hào Dương ở TP.HCM, tuy đã nhiều lần vi phạm nghiêm trọng luật pháp về môi trường, nhưng vẫn không bị đóng cửa... Phải chăng chúng ta chỉ phạt xong để đấy nên tình trạng vi phạm vẫn tái diễn? DN vi phạm nhiều lần, vi phạm nghiêm trọng sẽ bị đóng cửa. Điều này sẽ được thực hiện rất sớm thôi, thậm chí trước khi Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi được Quốc hội thông qua, Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính, trong đó có xử phạt trong lĩnh vực môi trường sẽ được Chính phủ ban hành. Theo đó, các vi phạm trong lĩnh vực môi trường sẽ được xử lý cương quyết hơn, bao gồm cả việc đóng cửa các doanh nghiệp có vi phạm nghiêm trọng, tái diễn nhiều lần. Về lâu dài, Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi sẽ luật hóa việc này. Tôi có nghe những ý kiến bàn cãi về việc nên hay không nên đóng cửa nhà máy thuộc da Hào Dương ở TP.HCM. Việc này thuộc thẩm quyền của địa phương và cấp có thẩm quyền phải đánh giá toàn diện tình hình để đưa ra quyết định. Nhưng tới đây, câu đáp dứt khoát trên cơ sở những tiêu chí rất cụ thể, áp dụng thống nhất cho những trường hợp hao hao sẽ có trong Luật. Bên cạnh việc hoàn thiện dự thảo Luật Bảo vệ môi trường để trình cấp thẩm quyền duyệt, xin ông cho biết đại quát những nhiệm vụ trung tâm trong lĩnh vực môi trường của Bộ trong năm tới? Năm 2013 với Bộ là một năm có nhiều dấu ấn. Chúng tôi đã tham vấn cho Trung ương ban hành nghị quyết 24, một nghị quyết rất quan yếu, đề cập toàn diện các lĩnh vực, trong đó có ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường... Năm 2014, quyết nghị sẽ được cụ thể hóa bằng các văn bản pháp luật. Cùng với đó là công tác thanh tra, thẩm tra việc thực hiện các văn bản này. Chúng ta đều biết việc bảo vệ môi trường phải hạp với trình độ phát triển của giang san, trong chừng mực khả thi. Vì thế phải dung hòa giữa mong muốn với nguồn lực, nhưng cương quyết không hy sinh môi trường để tăng trưởng bằng mọi giá. Ông có nhắc đến nguồn lực cho công tác bảo vệ môi trường còn eo hẹp. Cụ thể như thế nào, thưa Bộ trưởng? Nói riêng Chương trình đích nhà nước về môi trường trong hai năm 2013, 2014 ước cần khoảng 2.500 tỷ đồng, mới bố trí được có 200 tỷ trong năm 2013, sang năm chắc được 300 tỷ nữa, tức thị kết thúc chương trình chỉ bố trí được khoảng 20%. Để dễ so sánh, hãy nhớ là việc xây dựng một nhà máy xử lý nước thải tại TP.HCM cũng sẽ phải đầu tư hàng nghìn tỷ đồng; mà nếu muốn xử lý hết nước thải của TP thì phải đầu tư 6-7 nhà máy như vậy. Nói cách khác, sẽ chẳng thể làm hết mọi việc mà phải xác định thứ tự ưu tiên. Do đó, năm 2014 Bộ sẽ giao hội thanh tra, rà soát xử lý những điểm nóng vi phạm về môi trường, như vấn đề xả thải ra môi trường ở các khu công nghiệp, cơ sở công nghiệp, làng nghề; nhất là những cơ sở sản xuất, dùng nhiều hóa chất độc hại... Bộ đã tính đến những giải pháp nhằm khích lệ các nguồn lực khác cho công tác này? Tất nhiên, trong điều kiện nguồn lực có hạn thì chẳng thể chỉ mong chờ vào nguồn ngân sách Trung ương mà các địa phương cũng phải chủ động bố trí kinh phí. TP.HCM là một trong những địa phương có khả năng và đã thực sự chú trọng đến lĩnh vực này. Nhưng điều còn quan yếu hơn là phải tiến hành lồng ghép công tác bảo vệ môi trường trong mọi chương trình, đề án của mình, từ xây dựng, giao thông, nông nghiệp và phát triển nông thôn... Sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Phải có sự phân công, kết hợp giữa các bộ, ngành và địa phương. Kêu gọi sự tương trợ quốc tế trong lĩnh vực này cũng là giải pháp quan yếu khác, nhưng cũng phải nhớ rằng Việt Nam đã là nước có thu nhập làng nhàng, tỷ lệ trợ giúp không hoàn lại sẽ ngày một giảm, mà cốt yếu là vốn vay. Đã là vay thì càng phải có cách dùng hà tiện nhất, chắt chiu nhất. Xin cảm ơn ông! Trong năm 2013, toàn ngành Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức 987 đoàn thanh tra, rà đối với 1.379 tổ chức, cá nhân chủ nghĩa. Trong đó 245 đoàn thanh tra, rà về đất đai; 222 đoàn về môi trường; 242 đoàn về khoáng sản, 30 đoàn về tài nguyên nước; 3 đoàn về khí tượng thủy văn; 164 kết đoàn hợp nhiều lĩnh vực; 42 đoàn thanh tra bổn phận, 39 đoàn về hành chính nội dung thuộc chức năng quản lý nhà nước của ngành; 181 đoàn soát việc thực hiện kết luận sau thanh tra. Qua thanh tra, kiểm tra, đã phát hiện 8.161 tổ chức vi phạm, dùng đất phí phạm với diện tích 128.033,131 ha; đã thu hồi đất của 819 tổ chức với diện tích 38.771 ha. Trong lĩnh vực khoáng sản cho thấy trong tổng số giấy phép đã cấp của 63 tỉnh, đô thị là 957 giấy phép (cấp từ ngày 1-7-2011 đến ngày 31-12-2012) có: 345 giấy phép cấp không có chứng thực đầu tư; 196 giấy phép cấp không có dự án đầu tư khai thác khoáng sản; 196 giấy phép cấp khi chưa có quyết định phê chuẩn trữ lượng khoáng sản; 128 giấy phép cấp không phê duyệt hình thức lựa chọn để thực hiện dò la ở khu vực không đấu giá quyền phá hoang khoáng sản; 105 giấy phép cấp không đúng thẩm quyền; 52 giấy phép cấp không có đăng ký kinh doanh ngành nghề phù hợp; 37 giấy phép cấp khi chưa có quy hoạch; 29 giấy phép cấp không có ít đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết bảo vệ môi trường. (Nguồn: Bộ TN&MT) Cẩm Hà (thực hành)