Ngành hàng lợi thế đối mặt với cạnh tranh gay gắt

Với kim ngạch đạt 18,5 tỷ euro, chiếm khoảng 1/4 lượng hàng hóa xuất khẩu, EU hiện là đối tác thương mại lớn của nước ta. Trong đó, các ngành hàng xuất khẩu chính là nông thủy sản, dệt may, da giày và hàng thủ công. Với tính cạnh tranh hơn hẳn so với các nước khác, đây đích thực là những ngành hàng có lợi. Đối lập lớn nhất giữa EU và nước ta. Cho nên, EU có xu hướng bảo vệ tối đa lợi. Của mình trước sự cạnh tranh và mở cửa nếu thỏa thuận tự do hóa các ngành hàng này được đồng ý trong hiệp nghị thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Việc này hoàn toàn có thể khiến cho các ngành hàng lợi thế của nước ta gặp phải cạnh tranh gay gắt khi xuất khẩu vào thị trường EU. Sức ép với nông nghiệp Một số mặt hàng nông sản có thể cạnh tranh trực tiếp với các ngành hao hao ở khu vực EU như gạo, cà phê, hạt điều (sản phẩm trồng), tôm và cá tra (thủy sản)… Chỉ riêng năm 2013, nếu tính theo đơn vị triệu USD, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản này lên đến hàng nghìn; trong đó, đứng đầu là gạo với giá trị xuất khẩu hơn 2.925 triệu USD. Trái lại, đối với sữa, thịt bò và thịt lợn (sản phẩm nông nghiệp chế biến), nước ta chưa có khả năng cạnh tranh với các nước EU do trợ cấp chính phủ và thuế nhập cảng của họ quá cao. Ngoài ra, do yêu cầu lớn về đầu vào trong tuốt chuỗi cung ứng của ngành nông nghiệp chế biến, các doanh nghiệp ít hướng tới xuất khẩu các ngành có tiềm năng nhập cảng như công nghiệp sữa và các sản phẩm từ sữa. Song song, cơ cấu sở hữu của các doanh nghiệp có sự khác nhau theo ngành; đơn cử như ngành cà phê có tỷ lệ lớn sở hữu quốc gia trong cơ cấu vốn thì ngành chế biến thịt, sữa và các sản phẩm từ sữa lại cuộn tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài cao. Nên đến nay, sữa vẫn được đánh giá là ngành hàng sẽ phải chịu cạnh tranh gay gắt nhất từ các sản phẩm du nhập của EU, New Zealand và Australia. Thách thức với công nghiệp Theo nghiên cứu đánh giá tác động của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU, lừng khừng án tương trợ chính sách thương nghiệp và đầu tư của châu Âu (Mutrap) thực hiện, đối với 6 ngành công nghiệp xuất khẩu chính là dệt may, da giày, ô tô, công nghệ cao, hàng thủ công và sản phẩm gỗ đã qua xử lý, vơ đều ghi nhận mức độ tăng trưởng cao. Đặc biệt, đối với 4 ngành: dệt may, da giày, công nghệ cao và ô tô với mức độ lôi cuốn đầu tư mạnh mẽ cùng chừng độ tập kết cao của các công ty nhà nước không chỉ có khả năng cạnh tranh cao mà còn có khả năng tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, xúc tiến đồng đẳng giới và phát triển nông thôn. Tuy nhiên, các ngành này song song cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Đầu tiên phải kể đến ngành thủ công mỹ nghệ với những hạn chế từ giá vật liệu, năng lượng, phí vận chuyển cao vì gần đây bắt đầu phải du nhập một lượng lớn tre từ Trung Quốc và mây từ Lào, Campuchia. Cùng với đó là các yêu cầu chất lượng khắt khe do các vấn đề truy xuất cỗi nguồn và vật liệu thô cho tới các tiêu chuẩn về an toàn lao động, kỹ thuật và kiểu dáng đối với các làng nghề truyền thống khi tiếp cận thị trường EU. Ngành da giày đã từng bị ứng dụng các biện pháp chống bán phá giá trong giá khứ nên hoàn toàn có thể bị vận dụng trở lại trong mai sau. Việc nước ta chưa thiết kế và tận dụng các dịch vụ giá trị gia tăng nhằm chống lại các cú sốc bên ngoài có thể dẫn đến việc phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt. Thêm vào đó, ngành hàng da giầy vẫn đang tiềm tàng những yếu tố thiếu bền vững như thiếu nguyên liệu, lao động không ổn định, rào cản thương nghiệp từ các nước nhập khẩu và những yêu cầu khắt khe về chất lượng, hàng rào kỹ thuật, tỷ lệ nội địa hóa… Đối với ngành dệt may, do chưa có sự đa dạng hóa về thị trường và phụ thuộc phần đông vào nguồn vật liệu phục vụ sản xuất được du nhập chủ yếu từ Trung Quốc, Nhật Bản, EU và Đài Loan khiến giá trị gia tăng tạo ra tương đối thấp (ước lượng dưới 40%). Ngoài cạnh tranh bằng giá, thuế nhập cảng cao và đe dọa sử dụng các biện pháp kiện chống bán phá giá là các vấn đề nước ta đang giải quyết ở thị trường EU. Rốt cục, đối với ngành hàng được đánh giá có thiên hướng xuất khẩu cao là ngành công nghiệp ô tô, cứ vào tỷ lệ cung cấp của các nhà sản xuất nội địa thấp hoặc nếu có thì chỉ cung cấp các chi tiết có giá trị thấp, hầu hết phụ tùng cốt tử phải nhập cảng. Điều này khiến cho nước ta phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt ngay từ chính các nước trong khối ASEAN khi thuế nhập ô tô từ khu vực này được ấn định sẽ loại bỏ vào năm 2018. Tuần tới, vòng thương thảo thứ 7 của Hiệp định thương nghiệp tự do Việt Nam – EU, tiếp chuyện diễn ra tại Hà Nội từ ngày 17 - 21. Hiệp định được ký kết sẽ mang lại dịp tăng trưởng mạnh mẽ, khả năng dễ dàng tiếp cận thị trường hàng hóa và dịch vụ song cũng đặt ra viễn cảnh cạnh tranh gay gắt đối với mặt hàng có lợi thế, then chốt của nước ta là nông nghiệp và công nghiệp. Để giải quyết vấn đề này, các ngành hàng của nước ta cần tụ tập nâng giá trị, chất lượng thay vì tăng khối lượng để xâm nhập sâu rộng và các thị trường khó tính khó nết, giá trị cao trong khu vực EU. Theo daibieunhandan.Vn